Tezlerin Makaleye Dönüştürülmesi
Tezlerin Makaleye Dönüştürülmesi
Akademik yaşamın önemli bir parçası olan yüksek lisans, doktora ve uzmanlık tezleri yayına dönüştürülerek, bilim camiasında daha yaygın bir kitleye ulaştırılabilir.
Yayına hazırlık işlemine erken başlamakta yarar vardır. Tez sınavından hemen sonra başlamak idealdir. Bu dönemde bilgiler tazedir ve konu güncelliğini kaybetmeden yayın haline getirilebilir.
Yayın için binlerce kelimeden oluşan tezi 3-5 bin kelime olacak şekilde kısaltmak gerekir. Bu ise basit bir kopyala yapıştır işlemi değildir.
Başlama noktası olarak bulgular gözden geçirilerek, her bir bulgunun, kalitesi, değeri ve yaygın etkisi ele alınabilir. Projelerde genelde bir ana konu içerisinde alt konular birden fazla hipotez yer alabilir. Makale yazımında ise bir ana hipoteze (araştırma sorusuna) odaklanılabilir. Önemli, klinik olarak farkındalık yaratan istatiksel açıdan farklı bulunan bulgular çerçevesinde makale yazılabilir.
Makalenin başlığı içeriğini yansıtmalıdır. Bu amaçla makale başlığı anahtar kelimeleri içerecek şekilde düzenlenebilir.
Yazarlar tezin yapıldığı kurumun kuralları göz önüne alınarak seçilmelidir. Tez danışmanı, ikinci, üçüncü sırada veya son sırada yer alabilir. Bazen danışmanalar yazar olmak isteyemeyebilir, bu durumda anlayışla karşılanmalıdır. Çalışmaya veya makale yazımına yardımcı olanlar ve/veya diğer danışmanlar yazar olarak makalede yer alabilir.
Makaleyi yazmadan önce tez baştan sona tekrar okunmalıdır. Bu okuyuşta yazım sırasında fark edilmeyen hatalar, imla sorunları saptanabilir. Bu aşamada konu hakkında deneyimli bir başka kişinin öneri ve eleştirilerini almak yararlı olabilir. Tez yazımı ile makale yazımı arasında geçen zaman nedeniyle tekrar bir literatür taraması yapılmalıdır.
Makale yazımı öncesi gönderilecek dergi belirlenerek, derginin yazım kuralları, içeriğine göre yazı hazırlanmalıdır. Her bir bölüm için (Giriş, materyal ve metod, bulgular, tartışma, sonuç) ayrı ayrı ana başlık ve alt başlıkların belirlenmesi yazımı kolaylaştırır.
Özet bölümü için dergilerde sıklıkla kelime sayısı kısıtlaması vardır. Özet derginin formatına göre yapılandırılmış veya düz metin şeklinde olabilir. Özette ne, nerede, ne zaman, nasıl, neden ve hangi grupta (5N1K) yapıldığına yer verilmeli ve sonuç kısmını içermelidir.
Tezlerde boyut olarak en büyük olan bölüm genellikle giriş (genel bilgiler) bölümüdür.
Araştırma makalelerinde detaylı geçmiş bilgi yazmaya gerek yoktur. Dergiye gönderilecek yazıda giriş bölümü okuyucunun projeyi anlayacağı kadar kısaltılabilir. Bu dergilere göre değişmekle birlikte genellikle 2-3 paragraftır. Bu bölümde literatürde yer alan bilinen bilgiler nelerdir, bu çalışmanın hangi boşluğu dolduracağı ve amacına yer verilmelidir.
Materyal ve metot bölümü sıklıkla en az kısaltılacak bölümdür. Bununla birlikte genel bilinen metotlara isim olarak referanslara atıfta bulunulmalıdır. Örneğin metot bölümünde ayrıntısı ile periferik yaymanın nasıl boyandığını anlatmaya gerek yoktur. Materyal ve metot bölümü bir başka araştırıcın aynı çalışmayı tekrarlayabilmesine yetecek kadar açıklıkta bilgi içermelidir.
Bulgular mateyal ve metotta ki sıraya göre yazılmalıdır. Bulgular açık ve net olarak yazılmalıdır. Gerekirse tablo ve şekillerle desteklenmelidir. Tablo ve şekillerde yer alan bulgular tümüyle metin olarak yazılmamalıdır. Elde edilen bulgular yorumlanmamalıdır.
Tartışma bölümü bulguların tekrarı niteliğinde olmamalıdır. Saptanan bulgular literatür ışığında yorumlanmalıdır. Sıklıkla yapılan yanlış yazım tekniği ise “o onu buldu biz de bunu bulduk” diye tartışmanın yazılmasıdır. Bu tür bir yazım editörler için makale red nedenlerinden birisidir. Çalışmanın bulguları ile ilgisi olmayan yorum ve sonuçlara yer verilmemelidir. Tartışmada gelecekte yapılabilecek çalışmalara, bu çalışmanın eksik yönlerine ve gelecekte yapılabilecek çalışmalara tartışma bölümünde yer verilir.
İlk taslak yazıldıktan sonra, tez danışmanı, diğer yazarlar veya konu hakkında deneyimli olan kişilerin öneri ve değerlendirmeleri alınarak, makale revize edilerek son hali verilir.
Makalede tezden üretildiği bilgisine yer verilmelidir.
Eğer tezden birden fazla makale üretiliyor ise tezden üretildiği bilgisi yanı sıra çapraz referans verilmesi etik problemlerin önüne geçecektir.
Tez ve makale arasındaki farklar
| Tez | Makale | |
| Özellik | Bir tez, genellikle öğrencilerin mezuniyet gereksinimi olarak hazırladıkları bir akademik araştırma çalışmasıdır. Tez, bir araştırma sorusuna cevap vermek için yapılan orijinal ve kapsamlı bir çalışmanın sonucudur. Tez, öğrencinin belirli bir konuda derinlemesine bir araştırma yapmasını, yeni bilgi veya anlayış sağlamasını ve araştırmanın sonuçlarını orijinal bir şekilde sunmasını gerektirir. | Makaleler, belirli bir araştırma konusunda bilimsel bir topluluğa bilgi sunmayı amaçlar. Makaleler tezlerden daha kısa ve daha odaklanmıştır. Tezden hazırlanan makalelerde ise tezin bir bölümünü veya tezden bağımsız olarak yapılan bir araştırmayı özetleyen, daha kısa ve daha odaklı bir metindir. |
| Amaç | Tezin amacı, bir araştırma sorusuna cevap vermek, literatüre katkı sağlamak ve öğrencinin bilgi ve becerilerini göstermektir. | Makalenin amacı ise, araştırmanın bulgularını paylaşmak, literatüre yeni bir bakış açısı sunmak ve akademik toplulukla iletişim kurmaktır. |
| Özet | Genellikle 350 kelimedir. Özetin yapısı ve uzunluğu, özetin sunulacağı kuruma göre değişkenlik gösterebilir. | Genellikle 150-250 kelimedir. Özetin yapısı ve uzunluğu, özetin sunulacağı kuruma göre değişkenlik gösterebilir. |
| Giriş | Tezin girişi, araştırma sorusunu tanımlar, konunun önemini vurgular, literatür taraması yapar ve hipotez veya amaçları belirtir. Geniş bir derleme niteliğindedir. | Makalelerin giriş bölümü, araştırmanın amacını, önemini ve araştırma sorularını kısaca tanımlar. Derleme niteliğinde değildir, araştırma sorusuna odaklanır. Tezlerden daha kısa ve daha öz bir yapıya sahiptir. |
| Materyal ve Metot | Tezin materyal ve metot bölümü, araştırmanın nasıl yapıldığını ayrıntılı bir şekilde açıklar. Araştırmanın tasarımı, veri toplama yöntemleri, veri analizi teknikleri ve etik kurallar gibi konular ayrıntılı olarak ele alınır. Her metodun tüm adımları ayrıntılı olarak belirtilir. | Makalelerde ise kullanılan yöntemler, veri toplama ve analiz süreçleri özetlenir. Tezlerden daha kısa ve daha öz bir yapıya sahiptir. |
| Tartışma | Tezin en önemli bölümlerinden biri tartışma bölümüdür. Bu bölümde, araştırmanın sonuçları değerlendirilir, bulguların anlamı yorumlanır ve önceki çalışmalarla karşılaştırılır. | Makalelerde tartışma bölümü, tezlere göre daha kısa ve daha sınırlı olabilir. Makaleler genellikle araştırmanın temel bulgularına odaklanır ve daha geniş bir tartışma sunmaz. |
| Referanslar | Tezlerde, kullanılan kaynakları doğru bir şekilde referans göstermek önemlidir. Kaynak sayısı genellikle çok fazladır. | >Makalelerde de kullanılan kaynaklar doğru bir şekilde referans gösterilmelidir. Ancak, tezlere kıyasla daha az kaynak kullanılabilir. Bazı dergilerde kaynak sayısında kısıtlama olabilir. |